ΔΥΑΔΙΚΗ ΣΧΕΣΗ..ΗΔΟΝΗΣ ΟΔΥΝΗΣ

 

Ηδονή και Οδύνη στην ανθρώπινη φύση 

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής μας λεει πως όταν ο Θεός δημιούργησε την ανθρώπινη φύση  δεν έθεσε μέσα της, ούτε ηδονή ούτε οδύνη αλλά κάποια πνευματική Νοερά δύναμη προς ηδονή, για να γνωρίσει τον Θεό.Πρόκειται για την φυσική επιθυμία του Νου προς τον Θεό. 

Ο άνθρωπος όμως δεν ακολούθησε την φυσική αυτή κίνηση του Νου προς τον Θεό, αλλά αυτή την κίνηση του Νου προς τον Θεό, την έδωσε στην αίσθηση και ετσι απέκτησε την κίνηση προς την ηδονή που ενεργεί πάνω του, παρά φύσιν,   μέσω της αισθήσεως.

 Μεταφραζοντας την Αγια Γραφη, βλεπουμε τον Αδάμ και την Εύα, να προσεγγιζουν τον απαγορευμενο καρπό, και να τον απολαμβανουν παρακουοντας την Εντολη του Θεου.Έφαγαν τον καρπό, ήρθε η ηδονή και φυσικά ακολούθησε μετά πνευματικός θάνατος, κι η οδύνη.

Ετσι όταν έκαναν την παρακοή, την παράβαση, ο Θεός, που ενδιαφέρεται για την σωτηρία μας, λέει ο άγιος Μάξιμος , τοποθέτησε δίπλα της την οδύνη, σαν τιμωρητική δύναμη. Δηλαδή ρίζωσε μέσα στη φύση του σώματος ο νόμος του θανάτου για να περιορίσει την επιθυμία της παραφροσύνης του Νου από του να κινείται παρά φύσιν προς τα αισθητά πράγματα. 

Έτσι η ηδονή και η οδύνη δεν δημιουργήθηκαν μαζί με την φύση της σάρκας, αλλά η παράβαση της θείας εντολής, επινόησε την ηδονή για να διαφθείρει την προαίρεση, ενώ επέβαλε την οδύνη σαν καταδίκη προς διάλυση της ανθρώπινης φύσεως, έτσι ώστε η μεν ηδονή να προκαλέσει εκούσιο θάνατο της ψυχής, την αμαρτία, η δε οδύνη με την διάλυση, να προξενήσει την αποσύνθεση της σαρκός.

Αυτό σημαίνει ότι μετά την παράλογη ηδονή  ακολούθησε η κατά λόγον οδύνη, με πληθος παθηματων, συμπαραμαρτουντος του θανατου, για να αφαιρέσει την παρά φύσιν ηδονή.

Η ¨επινόηση των εκουσίων πόνων¨ που είναι η πνευματικη άσκηση , και η επιφορά των ακουσίων πόνων που είναι η αρρώστια και ο θάνατος, θεραπεύουν την ηδονή, χωρίς όμως να εξαφανίζουν την δύναμη που βρίσκεται, σαν νόμος μέσα στην ανθρώπινη φύση, και που δημιουργεί την ηδονή, και παραλληλα, καταργούν την ενεργητική κίνηση της.

Να λοιπον που γινεται κατανοητον πως : 

Σε κάθε ηδονή, που είναι παρά φύσιν ακολουθεί ο φυσικός πόνος.Το βλέπουμε στη συλληψη του άνθρωπου, οπου  προηγείται η ηδονή , και ακολουθεί η οδύνη.  

Δυαδική σχέση ηδονής και οδύνης.Θεραπεύοντας τον Άνθρωπο, ιατρική ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα στην βυζαντινή φιλοσοφία και τον χριστιανικό πλατωνισμό 

Απόσπασμα από την εισήγηση του Μητροπολίτη Ναυπάκτου, στο Συνέδριο της Βενετίας, τον Οκτώβριο του 2020, που συνδιοργάνωσαν το Ελληνικό  Ινστιτούτο  Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας και η Μεγάλη Σχολή του Αγίου Μάρκου.