ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΠΡΟΣ ΘΕΟΓΝΩΣΙΑΝ

 

 

 

Ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή 

και σώμα,

 

Η ψυχή είναι το νοερό και 

το σώμα το αισθητό.

 

Δηλαδή, ο Θεός έκανε πρώτα 

τους αγγέλους, τα νοερά πνεύματα, 

και μετά έκανε όλη την κτίση, πού

 

είναι ο αισθητός κόσμος, 

και στην συνέχεια έκανε 

τον άνθρωπο ο οποίος αποτελείται 

από νοερό και αισθητό.

 

Άρα ό άνθρωπος αποτελείται

 

από νου και αίσθηση.

 

Μεταξύ αυτών των δύο υπάρχουν 

άλλες τρεις δυνάμεις της ψυχής,

 

η φαντασία, η δόξα και η διάνοια.

 

  

Είναι δηλαδή, 

πέντε οι δυνάμεις της ψυχής,

 

ήτοι ο νους, η φαντασία, η δόξα, 

η διάνοια και η αίσθηση.

 

 

  

Η αίσθηση έχει σχέση με τα αισθητά,

 

ενώ μεταξύ του νου και 

της αισθήσεως

 

είναι η φαντασία, η δόξα και 

η διάνοια.

 

 

Όλες οι δυνάμεις της ψυχής

 

εκτός από τον νου, προέρχονται 

από την αίσθηση.

 

 

Δηλαδή, βλέπουμε κάτι,ακούμε κάτι, 

αυτή είναι ή αίσθηση, 

απ εκεί δημιουργείται 

η φαντασία, φανταζόμαστε 

το γεγονός ή όταν αυτό 

πού ακούσαμε 

και αυτό πού είδαμε σταμάτησε

 

να υπάρχει, το φανταζόμαστε,

 

Μετά ερχεται η δόξα, 

δηλαδή η γνώμη

 

πού αποκτούμε, και η διάνοια η οποία

 

τα επεξεργάζεται.

 

 

Όλα προέρχονται απ την αίσθηση,

 

δηλαδή από την αίσθηση προέρχεται 

η φαντασία,

 

η γνώση, η δόξα, και η διάνοια, 

ενώ ό νους είναι κάτι άλλο.

 

   

Ο νους είναι

 

«αύτοτελής ουσία και καθ' έαυτήν 

ούσα ενεργητική»,

 

δηλαδή ο νους είναι αυτοτελής ουσία 

και δεν έχει σχέση ούτε με 

την αίσθηση ούτε με την φαντασία 

ούτε με την δόξα ούτε με την διάνοια 

και ενεργεί από μόνος του, χωρίς

 

να χρησιμοποίει τον εγκέφαλο, 

την διάνοια.

 

 

Για παράδειγμα βλέπουμε, 

ακούμε μερικά πράγματα

 

και στην συνέχεια χρησιμοποιούμε 

τον εγκέφαλο

 

μας για να τα εκφράσουμε.

 

 

Όμως, ο νους είναι ανεξάρτητος 

από τον εγκέφαλο.

  

Δηλαδή ο νους δεν συνδέεται με 

την αίσθηση,με την φαντασία, 

με την δόξα και την διάνοια,

 

αλλά από μόνος του ανέρχεται 

στην θεωρία του Θεού και ενώ 

ή ανθρώπινη γνώση συνδέεται

 

πολύ στενά με την αίσθηση, 

δηλαδή ακούμε, διαβάζουμε, 

φανταζόμαστε, σκεπτόμα­στε,

 

γνωρίζουμε και η διάνοια 

τα επεξεργάζεται, 

η γνώση του   Θεού προέρχεται

 από τον νου.

 

 

Αυτό επιτυγχάνεται με την κάθαρση 

της καρδιάς,την φωτιστική ενέργεια 

του Θεού, και διά του φωτός

 

ο άνθρωπος ανάγεται στην θεωρία 

του Θεού.

 

 

Έτσι, καταλαβαίνει ότι διαφέρει 

η φιλοσοφία από

 

την θεολο­γία.

 

Άλλο είναι να φιλοσοφεί κανείς 

και άλλο είναι να θεολογεί, να λέει 

περί του Θεού και να ζει τον Θεό.

 

 

Καταλαβαίνει, δηλαδή,ότι 

ή ανθρώπινη γνώση

 

προέρχεται από στοχασμούς, 

σκέψεις πού έχουν σχέση με τους

λογισμούς και με την φαντασία, 

ενώ η θεία γνώση προέρχεται 

από την «θεία έποψία»,

 

όταν φθάνει κανείς στην θέα, 

την θεωρία του Θεού.

 

 Αγίου Γρηγορίου Παλαμά: 

«Περί της γνώσης της οδού προς την Θεογνω­σία»