ΜΑΚΑΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΣΦΡΑΓΙΣΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ

 

Ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος δέν εἶναι στοχαστής ϑεολόγος, ἀλλά ἐμπει­ρικός. Γνωρίζει ἐκ πείρας τήν κατάσταση αὐτή καί γι᾿ αὐτό τήν περι­γράφει ἀσφαλῶς καί ἀπταίστως.Ἡ ἔλλαμψη τοῦ Παναγίου Πνεύματος μέσα στήν καρδιά τοῦ Χριστιανοῦ φανερώ­νεται μέ τήν βίωση τῶν μακα­ρισμῶν τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό στήν συνέ­χεια τῆς Κατηχήσεώς του ὁ ἅγιος Συμεών ἀναλύει τούς Μακαρισμούς τοῦ Χρι­στοῦ, ἀλλά κυρίως περιγράφει τό πῶς ὁ ἄνϑρωπος διά τῶν Μακαρι­σμῶν δέχεται τήν σφραγίδα τοῦ Παναγίου Πνεύματος.

 

 

 

Ὁ πρῶτος Μακαρισμός εἶναι ὁ Μακαρισμός τῆς πτωχείας Μακά­ριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν (Ματθ. ε΄, 3).

Οἱ ἅγιοι Πατέρες ὅταν ἑρμηνεύουν τήν πτωχεία τοῦ πνεύματος, ἐννοοῦν κυρίως τήν ταπείνωση καί τήν αἴσϑηση τῆς ἁμαρτωλῆς καταστάσεώς μας. Ὅποιος γνωρίζει τήν κατάστασή του, ὅποιος διακρίνεται γιά τήν αὐτογνωσία, καί κυρίως γιά τήν αὐτομεμψία, δείχνει ὅτι ἐμπνέεται ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί γι᾿ αὐτό μέσα του μπορεῖ νά πληροφορηθῆ τήν ὕπαρξη τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Ὁ ἄνϑρωπος αὐτός βεβαίαν ἐν αἰσϑήσει ψυχῆς τήν κτῆσιν ἔχειν αὐτῆς Ἀπόδειξη τῆς ὑπάρξεως μέσα του τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν εἶναι ὅτι δέν ἐπιϑυμεῖ τῶν ὁρωμένων καί φϑειρομένων, δηλαδή ὅλων τῶν πραγμάτων τοῦ κόσμου, τοῦ πλούτου, τῆς δόξης, τῆς τρυφῆς καί τῆς βιωτικῆς καί σωματικῆς ἀπολαύσεως.

Καί ὄχι μόνον δέν ἐπιϑυμεῖ αὐτά, ἀλλά πρός ταῦτα ἀηδῶς διακεῖσϑαι κατά ψυχήν καί προαί­ρεσιν, ὅπως ἀκριβῶς ἀηδία αἰσϑάνονται οἱ ἐν ἐξουσίᾳ καί βασιλικῇ τιμῇ ζῶντες πρός τούς ἐπί σκηνῆς πορνικῆς διατρίβοντας.

Πάντως, ἄν κάποιος ἑλκύεται ἀπό ἕνα ἀπό ὅσα προαναφέρϑησαν, σημαίνει ὅτι τήν βασιλείαν ἐκείνην τῶν οὐρανῶν οὔτε εἶδεν οὔτε ὠσφράνϑη οὔτε ἐγεύσατο αὐτῆς τῆς ϑυμηδίας τε καί γλυκύτητος.

 

 

 

Ὁ δεύτερος Μακαρισμός εἶναι,

Μακάριοι οἱ πενϑοῦντες ὅτι αὐτοί παρακλη­ϑήσονται (Ματθ. ε΄, 4).

Πένθος ἔχει ὁ ἄνϑρωπος ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δέν ἔχει καμμία προσπάϑεια γιά τά παρόντα τοῦ βίου, δηλαδή δέν ἐκδηλώνει καμμία ἐπιϑυμία γιά νά ἀποκτήση τά ἐγκόσμια, καί μάλιστα ἐκεῖνος πού δέν ἔχει λογισμό συνδυαζόμενο μέ αὐτά.

Δέν εἶναι δυνατόν ὁ ἄνϑρωπος νά ἐνδιαφέρεται γιά τήν ἀπόκτηση τῆς ἀνϑρώπινης δόξης, τοῦ πλούτου καί τῆς ἡδονῆς καί νά ἔχη συγχρόνως πένϑος στήν καρδιά του. Ὅποιος ἀγωνίζεται νά ζήση σύμφωνα μέ τό ϑέλημα τοῦ Θεοῦ, αὐτός κατά φυσικό τρόπο ἀποκτᾶ τό πένϑος στήν καρδιά του.Αὐτό σημαίνει ὅτι, ὅταν προσπαϑῆ νά τηρήσῃ στό ἔπακρο τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί νά φϑάση στήν καϑαρότητα καί τήν ἄμωμο πολιτεία πού ὑπαγορεύουν οἱ ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί τότε ἐρευνήση τόν ἑαυτό του, ϑά τόν βρῆ ἐντελῶς ἀσϑενῆ καί μή ἔχοντα δυνάμεις νά φϑάση στό ὕψος τῶν ἐντολῶν, ἀλλά καί πολύ πτωχό καί ἀνάξιο γιά τήν ὑποδοχή τοῦ Θεοῦ. Βλέποντας αὐτά πενϑήσει πάντως πένϑος τό ὄντως μακαριώτατον.

Καρπός τοῦ πένϑους εἶναι ἡ παράκληση ἡ ὁποία

ἀρραβών ἐστι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.

 

 

 

 

Ἔτσι τό πένθος καί ἡ παράκληση εἶναι καρπός τῆς πτωχείας τοῦ πνεύματος πού εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη. Ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος,

ὅπου ταπεί­νωσις, ἀψευδής, ἐκεῖ καί ταπεινοφροσύνης βυϑός· καί ὅπου ταπεινοφροσύνη, ἐκεῖ καί ἐλλάμψεις τοῦ Πνεύματος. Ὅπου δέ ἐλλάμψεις τοῦ Πνεύματος ἐκεῖ φωτοχυσία Θεοῦ καί Θεός ἐν σοφίᾳ καί γνώσει τῶν μυστηρίων αὐτοῦ. Ἔνϑα δέ ταῦτα, ἐκεῖ βασιλεία οὐρανῶν καί βασιλείας ἐπίγνωσις καί οἱ ἀποκεκρυμμένοι ϑησαυροί τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, ἐν οἷς καί ἡ φανέρωσις, ἔστι τῆς πτωχείας τῆς πνευματικῆς.

Ὅπου δέ πτωχείας πνευματικῆς αἵσϑησις, ἐκεῖ καί τό χαρμόσυνον πένϑος, ἐκεῖ καί τά ἀενάως ρέοντα δάκρυα, τά τήν φιλοῦσαν ταῦτα ψυχήν ἐκκαϑαίροντα καί τελείως αὐτήν ἀπεργαζόμενα φωτεινοτάτην

Ἔτσι, ἀπό τήν πνευ­ματική πτωχεία ἔρχεται τό πένϑος καί τά δάκρυα, τά ὁποῖα αὐξάνουν τήν ταπείνωση καί ὁ ἄνϑρωπος ἀποκτᾶ ἐμπειρική γνώση τῆς παρακλήσεως καί τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

 

Οἱ δυό πρῶτοι Μακαρισμοί εἶναι ἡ βάση τῆς πνευματικῆς ζωῆς, γιατί ἀπό ἐκεῖ προέρχονται ὅλες οἱ ἄλλες πνευματικές καταστάσεις, δηλαδή ἡ βίωση τῶν ἐλλάμψεων τῶν ἐνεργειῶν τῆς ϑείας Χάριτος.

Ὁπότε ὅλοι οἱ ἑπόμενοι Μακαρισμοί τοῦ Χριστοῦ εἶναι συνέπεια καί συνέχεια τῶν δυό πρώτων Μακαρισμῶν.

 

 

 

Αὐτό σημαίνει ὅτι ἀπό τήν πνευματική πτωχεία καί τά δά­κρυα, πού προχέονται ἀενάως, ἡ ψυχή ἀποσβενύει καί καϑαρίζει τό ϑυμικό της μέρος, πραεῖα καί ἀκίνητος ὅλη πρός ὀργήν γίνεται, ὁπότε βιώνει τόν Μακαρισμό,

Μακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοί κληρο­νομήσουσι τήν γῆν∙

πεινᾶ καί διψᾶ γιά νά μάϑη τά δικαιώματα τοῦ Θεοῦ στήν ζωή της, καί ἔτσι βιώνει τόν Μακαρισμό,

Μακάριοι οἱ πεινῶντες καί διψῶντες τήν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοί χορτασϑήσονται∙ γίνεται ἐλεήμων καί συμπαϑής πρός ὅλους καί ἔτσι ἐφαρμόζει τόν Μακαρισμό,

Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες ὅτι αὐτοί ἐλεηϑήσονται∙ καϑαρίζει τήν καρδιά καί βλέπει τήν ἄκτιστη δόξα τοῦ Θεοῦ, κατά τόν Μακαρισμό

Μακάριοι οἱ καϑαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται.Ἔπειτα, ὅσοι ζοῦν αὐτές τίς καταστάσεις γίνονται εἰρηνοποιοί, καί ὀνομάζονται υἱοί τοῦ Ὑψίστου, ὁπότε βιώνουν τόν Μακαρισμό,

Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι αὐτοί υἱοί Θεοῦ κληϑήσονται, καί φυσικό ἐπακόλουϑο εἶναι ὁ διωγμός ἕνεκεν τοῦ Θεοῦ. Ἀφοῦ γνωρίζει τόν Θεό καί ἀγαπᾶ τόν Θεό, στήν συνέχεια ὑπομένει πάντα πόνον καί πᾶσαν ϑλῖψιν δι᾽ αὐτόν, ὑπομένει τίς ὕβρεις, τίς λοιδορίες καί τίς στενοχωρίες, τούς διωγμούς καί ὅλα τά πονηρά ρήματα ἕνεκεν τοῦ ὀνόματος Αὐτοῦ, καί ἀκόμη μέ μεγάλη χαρά ὑπομένει ὅλες τίς ἀδικίες, διότι ἀξιώϑηκε νά ἀτιμασϑῆ ὑπέρ τῆς ἀγάπης αὐτοῦ.

Καί μέ αὐτόν τόν τρόπο βιώνει καί τόν τελευταῖο Μακαρισμό πού εἶναι

Μακάριοί ἐστε, ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καί διώξωσι καί εἴπωσι πᾶν πονηρόν ρῆμα καϑ᾽ ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ. χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσϑε ὅτι ὁ μισϑός ὑμῶν πολύς ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

 

 

 

Ὅπως εἴδαμε προηγουμένως, ἀλλά καί ὅπως ἀναλύει στήν συνέχεια τῆς Κατηχήσεώς του ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, ὑπάρχει μιά σειρά στήν πνευματική ζωή. Ἄλλωστε, ἡ πνευματική ζωή δέν εἶναι ἀφηρημένη καί στοχαστική κατάσταση, ἀλλά ἔχει συγκεκριμένους πνευ­μα­τικούς σταθμούς. Καί ὅπως στήν ἀνθρώπινη γνώση ὑπάρχει μιά πρόοδος, ἀνάλογα μέ τά διάφορα στάδια, τό ἴδιο συμβαίνει καί στήν πνευματική ζωή.

 

 

Ἀρχή καί ϑεμέλιο τῆς πνευματικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ταπείνωση, ἔπειτα εἶναι τό πένϑος καί ἡ τῶν δακρύων πηγή. Διά τῶν δακρύων καϑαρίζεται ἡ ψυχή καί ἐκδιώκονται οἱ δαίμονες.

Γι᾿ αὐτό ὁ ἅγιος Συμεών λέγει:

Ὦ δάκρυα, τά ἐκ ϑείας ἐλλάμμεως βλύζοντα καί αὐτόν τόν οὐρανόν διανοίγοντα καί προξενοῦντά μοι ϑείαν παράκλησιν.

Σέ ἄλλο λόγο του ὁ ἅγιος Συμεών λέγει ὅτι τά δάκρυα εἶναι σημεῖο ἀναγεννήσεως τοῦ ἀνθρώπου. Γιατί, ὅπως τό βρέφος ὅταν ἐξέρχεται ἀπό τήν κοιλία τῆς μητέρας του, τό πρῶτο πού κάνει εἶναι νά κλαίη καί μέ αὐτό δείχνει ὅτι εἶναι ζωντανό, ἔτσι καί ὁ Χριστιανός ὅταν κλαίη ἀπό τήν αἴσϑηση τῆς πνευματικῆς του πτωχείας, πράγμα τό ὁποῖο σημαίνει ὅτι ἐμπνέεται ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, αὐτό εἶναι σημεῖο ἀναγεννήσεώς του καί ἀπόδειξη ὅτι ἀρχίζει νά εἰσέρχεται σέ νέο κόσμο, σέ νέα ζωή. Δέν εἰσέρχεται ἁπλῶς σέ νέα ζωή, ἀλλά ὁ ἴδιος ζῆ κατά Θεόν. Γιατί, πραγματικά, ὅπου δακρύων πληϑύς μετά γνώσεως ἀληϑοῦς, ἐκεῖ καί ϑείου φωτός αὔγασις. Ὅπου δέ φωτός αὐγή, πάντων ἐκεῖ τῶν καλῶν χορηγία καί ἡ σφραγίς τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου ἐμπεφυτευμένη ἐν τῇ καρδίᾳ, ἐξ οὗ καί πάντες οἱ καρποί τῆς ζωῆς.

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου